Kumpulan Contoh - Contoh Sekar Agung ( Kekawin atau Wirama ) - Puisi Bali Purwa

Kumpulan Contoh - Contoh Sekar Agung ( Kekawin atau Wirama ) - Puisi Bali Purwa

Sekar Agung disebut juga kekawin atau wirama. Bangunnya diikat oleh Guru lagu. Guru berarti berat atau panjang dan lagu berarti pendek atau ringan. Bentuk atau jenis Sekar Agung sangat banyak. Bahasanya menggunakan bahasa jawa kuno atau bahasa pabencangah. Isinya mengandung nilai-nilai kerohanian dan mengandung filsafat kehidupan yang sangat tinggi.

Sekar Agung inggih punika tembang sane nganggen wirama nganutin guru lagu ring apada lingsa. Sekar Agung kaparinama Kakawin. Gunan ipun ri kalaning masuka duka ring banjar utawi ring pawayangan saren payadnyan. 


Kumpulan Contoh - Contoh Sekar Agung ( Kekawin atau Wirama ) :

Wirama Tobaka :

  • Sasi wimba haneng ghata mesi banu

Ndan-asing suci nirmala mesi wulan

Iwa mangkana rakwa kiteng kadadin

Ring-angambeki yoga kiteng sakala.


Wirama Sronca :

  • Hana sira ratu dibya rengon

Prasasta ring rat musuh nira pranata

Jaya pandita ring aji kabeh

Sang dasaratha nama tamoli

 

  • Sira ta tri Wikrama pita

Pinaka bapa bhatara Wisnu mangjanma

Inaka nikang bhuwana kabeh

Ya ta donira nimitaning janma

Artin nyane :

Ida wantah ajin Sang Hyang Tri Wikrama

Kanggen aji rikala sang Hyang Hari manumadi

Jaga ngerahayuang jagate sami

Sapunika tatujon Ida mawinan manresti

 

  • Gunamantra Sang Dasaratha

Wruh sira ring Veda bhakti ring Dewa

Tar malupeng pitra puja

Masih ta sireng swagotra kabeh

Artin nyane :

Lewihing guna Ida Sang Dasaratha

Wikan Ida ring Veda bhakti ring Dewa

Tan lali Ida ngastawa Sang Hyang Pitara

Sweca Ida ring sameton Idane sami 


Wirama Wangsastha/Swandewi :

  • Prihen temen dharma dhumaranang sarat

Saraga sang sadhu sireka tutana

Tan-artha tan kama pidonya tan yasa

Ya sakti sang sajjana dharma raksaka.


Wirama Merdukomala :

  • Ong sembahninganatha tinghalana de tri loka sarana

Wahyadhyatmika sembahing hulun ijongta tanhana waneh

Sang Iwir agni sakeng tahen kadi minak sakeng dadhi kita

Sang saksat metu yan hana wwang ngamuter tutur pinahayu

Artin nyane :

Ratu Sang Hyang Maha suci, pangabhaktin titian inista suryaning ugi, santukan wantah paduka Bhatara kantin jagat tigane

Sekala nikala pangabhaktin titian ring paduka Bhatara tan wenten tiyos

Paduka Bhatara kadi geni mijil sakeng taru sane letuh, kadi minyak mijil saking santene

Paduka Bhatara nyalantara medal yening wenten anak ngincepang tutur kabecikan pisan

 

  • Wyapiwyapaka sarining purama tatwa durlabha kita

Icchan tangha tan hana ganalalit lawan hala hayu

Utpatti sthitti linaning dadi kita ta karana nika

Sang sangkan paraning srat sakala niskalatmaka kita

Artin nyane :

Nyusup ring sahaning sarwa bhawa meraga sariningtattwane sane mahuttama, sane sengka pikolihang paduka Bhatara

Saking pani ah paduka Bhatara punika, sane wenten sane tan wenten, sane ageng sane alit, miwah kawon becike punika

Lekad hidup matinnya sang numadi, paduka Bhatara ugi maka lantaran ipun

Paduka Bhatar meraga sangkan paraning jagate sami, sekala niskala paragayan paduka Bhatara


Wirama Rajani/Mandamalon :

  • Artha ripejah nikang Tri Sira sighra hulunya tiba

Dadi ta maso masenghit ikanang kara Dhusana weh

Saha bala manglayang kadi tamegha katon ahireng

Karatala kadga cakra winawanya ya tulya kilat

Artin nyane :

Risampune padem I Trisirah gelis tenggek ipun ulun

Dados nyagjag nguwales ipun sang Kara miwah sang Dusana

Rawuhing prajurit ngindang waluya gulem kanten ipun selem

Pedang, keris, cakra baktan ipun punika saksat tatit

 

  • Hana mamanah waneh kadi ta bajra panahnya bisa

Talinipanahnya rodra kumupak kaharan gelapa

Raghu suta bayu bajra ya padhani panah nirabap

Yata kumenekanang kala tiba sahananya pejah

Artin nyane :

Wenten malih niwakang panah tan bina kilat panah ipun maupas

Talin panah ipun kabinawa ngrebek tan pedah suaran kilat

Panah Ida Sang Rama walua bayu bajra akeh pisan

Punika sane ngenen I Raksasa ulung sakatah ipun padem


Wirama Sikarini :

  • Kunang sang wwang nissreyasa sira tatan siddhiringulah

Nda tan puja tan yoga rinegepira nisbhawa sada

Luput sangkeng bhawa karma pati hurip tan panga-wara

Apan saksat sangkan paranika sira cintya bhawana

Artin nyane :

Anake sane ngemanggehang nirasraya tusing sidha sajeroning laksana

Nenten ja puja nenten ja yoga ane ening, sakewenten ida setata ngamanggehang kadyatmikan

Luput sakeng palinder suka duhka, mati hidupe tusing ja ngaduk-aduk

Dwaning satmaka pasuk wetu ida, Ida sampun paragayan Acintya bhawana

 

  • Sireka drwaya jnana tiga huriping bhumi sahana

Bangun phalweng wwai tan milu banu sireng duhka suka ren

Guna neka lit tan lega maseki nglwabhuta temen

Ageng tan mopek manjingi ngahetika suksma sumilib

Artin nyane :

Ida punika sane madrebe jnyana tiga, hurip gumine makejang

Waluya jukung di toyane, nenten milu teken pajalan toyane sane pinaka suka duhka

Pigunan idane alit, sakewanten nenten goloh macelep (ngeranjing) ring genahe sane linggah, ngagawokin

Ageng sakewanten nenten kelet macelep (ngeranjing) ring genah sane cupek (alit), dahat suksma tur singid

 

Wirama Sardula Wikridhita :

  • Ambek sang paramartha pandita huwus limpad sakeng sunyata

Tan sangkeng wisaya prayojananira lwir sanggraheng lokika

Siddhaning yasa wiryya dinira sukaning rat kininkin nira

Santosaheletan kelir sira sakeng Sang Hyang Jagat karana

Artin nyane :

Pakayunan ida sang wicaksana sane sampun mikolihang kaparamarthan, sampun langkung saking sunyata

Boya sangkaning wisaya tatujon ida kadi sane sampun ketah sajeroning desa pakraman

Kasiddhan yasa miwah kapurusanne saratang ida, miwah karahajengan jagate sane bobot utsahayang ida

Degdeg kahyun ida yadiastun mabelat kelir saking Sang Hyang Siwa


  • Um putrangku Bhatara Buddha kinabhaktyanta pramaneng hulun

Swastyastu prabu dharma murti ngusirenta ngraksa dharma sthiti

Apan byakta hilang geleh-geleh ikang ratyankite kandhiri

Panglinggan ri wijita nguni magawe tusta pramaneng jagat

Artin nyane:

Uduh cening putran aji, Pangawataran Sang Hyang Buddha, sane patut bhaktinin, satmaka iwan ajine

Dumadak rahajeg cening jumeneng prabhu, utsahayang paragayan dharmane muwah ngeraksa dharmane apang ajeg

Wireh pastika lakar hilang pakeweh gumine, yan idewa suba nyeneg agung

Pinaka bukti dugas embas ceninge imalu, ngawe suka salwir ane maurip digumine